Bilim ve Sağlık

Tanım: Genellikle altta yatan bir hastalığa bağlı olarak, plevral boşlukta sıvı birikimidir. Efüzyon transuda veya eksuda niteliginde olabilir. Ampiyem ise plevral boşlugun mikrobiyal infeksiyonudur. Yetersiz tanı ve tedavi durumunda kötü prognoza sahiptir.

Klinik Bulgular: Ampiyemin klinik bulguları çok değişken olup, plevral sıvı toplanması ve infeksiyonla ilişkilidir. Göğüs agrısı,dispne, kilo kaybı, ateş, titreme, gece terlemesi başlıca bulguları oluşturur. Fizik incelemede plevral sıvı saptanabilir. Predispozan faktörleri bilmek ve şüphelenmek tanıda önem kazanır.

Etiyoloji: Pnömoni seyri esnasında gelişebilecegi gibi ekstapulmoner infeksiyon varlıgında, malignansi komplikasyonu olarak, kollagen doku hastalıklarında, plevraya yönelik girişimler sonucu plevral boşlugun mikrobiyolojik olarak kontaminasyonu ile de ortaya çıkabilir. Diger yönden saglıklı erişkinde pnömoni sonucu gelişenlerde en sık etkenler; Staphylococcus aureus, Streptococcus pneumoniae veya Streptococcus pyogenes, çocuklarda Haemophilus influenzae’dır. Aspirasyon pnömonisi, akciger apsesi, orofaringeal odaklı ampiyemde ise anaerob mikroorganizmalar etkendir. Polimikrobiyal de olabilir. Travma veya cerrahi girişim sonucu gelişenlerde ise; S. aureus ve Gram negatif bakteriler etkendir. Fistül oluşumunda tüberküloz, aktinomikoz, nokardiyoz, subdiyafragmatik odakvarlıgında ise salmonella, klostridiyum ve Entaomoeba histolytica etken olabilir. Bagışıklıgı baskılanmış kişilerde vfungal etkenler ve atipik mikobakteriler de sorumlu olabilir.

Tanı: Ampiyem torasentez sonucu mikroorganizma ve iltihabın görülmesi ile dökümante edilir. Ampiyem varlıgında sıvının Ph>7.2, glukoz> %40 mg, LDH> 1000mg. /dl.dir. Gram boyama, kültür, ARB aranması, gerekirse plevral biyopsive sitoloji uygulanır. Tanıya yaklaşımda akciger grafisi , decubitis pozisyonunda grafi, ultrasonografi gerekirse kompüterize tomografi önemlidir. Altta yatan hastalıga yönelik testler de yapılır.

Ayırıcı Tanı: Malignansi, kolagen doku hastalıkları, tüberküloz,pankreatit.

Tedavi: İnfeksiyonun eradikasyonu, iltihabın drenajı, akciger ekspansiyonunun saglanması amaçlanır. Primer tedavi drenajdır. Belirgin iltihabı olan, plevral sıvıda Ph<7.2, glukoz seviyesi<40mg/dl, laktik dehidrogenaz> 1000 U/lt olan olgularda drenaj gereklidir. Digerlerinde antimikrobiyalajan başlanır ve 12-18 saat sonra torasentezle tekrar degerlendirilir. Gerekirse tüp drenajı da uygulanabilir. Tüp drenajında 24 saat içinde yanıtalınamayan olgularda intraplevral urokinaz tedavisi uygulanır. Gögüs tüpü drenajı ve trombolitik tedaviye yanıt alınamayan olgularda diger cerrahi yaklaşımlar gerekir.

Antimikrobiyal Tedavi: Plevral sıvıya direkt vermeye gerek yoktur. Etkene yönelik olarak planlanır. Ampirik tedavide anaeroblara yönelik antibiyotikler tercih edilmelidir. Betalaktam antibiyotikler kullanılabilir. Yanına aminoglikozidler veya kinolonlar eklenebilir.Anaerobik mikroorganizmalarla oluşan ampiyemde clindamycin,carbapenem veya betalaktam/betalaktamaz inhibitörleri kullanılır. Nontüberküloz infeksiyonlarda 2-4 hafta yeterlidir.Tüberkülozda , tüberküloz tedavisi uygulanır.